
Kuchnia Kirgistanu jest bardzo bogata i różnorodna ze względu na wielonarodową populację kraju i warunki naturalne. Pasterze w górach, prowadząc swoje stada przez przełęcze i wzgórza, jedzą mięsa i chleb z niewielką ilością przypraw. Na południu Kirgistanu (gdzie mieszka wielu Uzbeków) oraz w okolicach Issyk-Kul (gdzie osiedlili się Dunganie i Ujgurowie), dieta mieszkańców obejmuje makaron i ryż, z różnymi przyprawami i innymi składnikami. A zatem kirgiska kuchnia narodowa to niesamowite połączenie potraw różnych narodowości Azji Środkowej: kirgiskich, uzbeckich, ujgurskich i dungańskich. Ogólnie kuchnia kirgiska jest wyjątkowa i bogata na różne smaki, wymyślona z myślą o utrzymaniu ciepła przez długie dni w górach. Wiele z tych potraw można znaleźć w sąsiednich krajach Azji Środkowej, ale kucharze kirgiscy zawsze przygotowują je ze specjalnym akcentem.
Przez stulecia ludzie mieszkający w górach Tien Shan byli koczownikami, którzy co sezon przeprowadzali stada z pastwiska na pastwisko. Z tego powodu lokalne jedzenie zawierało głównie mięso z ciastem w różnych kombinacjach: beshbarmak, manti, oromo, chuchvara i inne. Większość tych potraw jest wytwarzana praktycznie bez przypraw, a zamiast tego stosuje się wysokiej jakości ciasto i mięso (szczególnie dobre mięso w górach w pobliżu Naryna). Ponadto, w ramach koczowniczej kuchni, produkty mleczne, takie jak Kumys, alkoholowy napój zrobiony ze sfermentowanego mleka klaczy, są bardzo popularne. Najpopularniejszym mięsem jest jagnięcina, ale można również znaleźć potrawy z wołowiny, mięsa końskiego, a wieprzowina spotyka się bardzo rzadka, ponieważ Kirgistan jest krajem muzułmańskim.
Inne dania kuchni kirgiskiej pojawiły się pod wpływem narodów tiurksich, w szczególności Ujgurów i Uzbeków. Mówią, że najlepszy pilaw w Kirgistanie gotuje się w Osz, mieście z ogromną diasporą uzbecką. Dunganie i Ujgurowie otworzyli wiele restauracji na wybrzeżu Issyk-Kul, serwują tam pikantne dania z makaronem, takie jak Lagman i Ashlyan Fu. Najprawdopodobniej historycznie ludy te miały więcej kontaktów z kupcami na Wielkim Jedwabnym Szlaku, a zatem dania ich kuchni były bogatsze w przyprawy.
Kirgizi są dumni ze swojej gościnności i nigdy nie pozostawią gościa głodnym. Nawiasem mówiąc, alkohol jest również częścią gościnności. Pomimo faktu, że Kirgistan jest krajem muzułmańskim, alkohol jest łatwy do znalezienia, a czasami posiłek kończy się tostem ze szklanką wódki.
Kirgistan to kraj, w którym Wielki Jedwabny Szlak łączy się z tradycyjną koczowniczą kulturą i osadnictwem. Charakterystyczną cechą kirgiskich potraw jest to, że wszystkie są przygotowywane wyłącznie ze świeżych produktów i rzadko są pozostawiane na później lub inny dzień, i chociaż przepisy na ich przygotowanie wydają się dość proste, w rzeczywistości zawierają wiele szczegółów, które są dość trudne do opanowania.
-
Lagman
Lagman to gotowany makaron doprawiony smażonymi, a następnie duszonymi warzywami i mięsem i wcale nie jest to rodzaj zupy. Lagman z czasów starożytnych jest jedną z ulubionych potraw kuchni narodowej. Podobnie jak pilaw, Lagman ma wiele odmian: smażony Lagman Boso, podawany osobno Gyuru-Lagman itp. Składniki mogą być również zupełnie różne, w zależności od sezonu lub miejsca przygotowania. Na uwagę zasługuje makaron dla Lagmana, który jest rozcinany ręcznie.
-
Ashlyan Fu
Zimna zupa pochodzenia dunganskiego, przygotowana z kwaśno - ostrego bulionu warzywnego, makaronu Lagman i skrobi. Danie jest szeroko rozpowszechnione, ma różne odmiany Chui i Issyk-Kul, ale najsmaczniejsze jest Ashlyan Fu, które jest przygotowywane w mieście Karakol, gdzie Ashlyan Fu podaje się z małym smażonym plackiem z ziemniakami.
-
Shorpo
Syty i tłusty bulion mięsny, który może zawierać marchewki, ziemniaki, makaron, warzywa i zieleninę. Shorpo jest wszechobecna w Kirgistanie, ale jak każde danie tej kuchni przepis na jego przygotowanie może się znacznie różnić w zależności od miejsca. Na przykład w północnych regionach Kirgistanu do Shorpo nie dodaje się prawie żadnych przypraw, a cały nacisk kładzie się na długie gotowanie bulionu mięsnego. Natomiast w południowej części kraju do Shorpo dodaje się wiele aromatycznych przypraw i dodatków.
-
Pilaw
Pilaw jest tradycyjną potrawą z Azji Środkowej pochodzącą z doliny Ferghana i powszechną w południowym Kirgistanie. Podstawą potrawy jest ryż, marchew i mięso, najpierw smażone, a następnie gotowane. Nie ma kanonicznego przepisu na gotowanie pilawu, a prawie każda wioska ma swoją własną recepturę. Odmiany mięsa, ryżu i marchwi mogą się zmieniać, można dodawać dodatkowe składniki, takie jak czosnek, rodzynki, suszone morele, orzechy itp. Jednak pilaw z ryżu uzgen, który jest hodowany w miastach Uzgen i Osz, jest uważany za najsmaczniejszy.
-
Manti
Manty to ciasto gotowane na parze nadziewane mięsem. Jest to tradycyjne danie z Azji Środkowej z chińskimi korzeniami. W Kirgistanie najczęstszym farszem dla Manti jest drobno posiekana jagnięcina lub wołowina z cebulą. Często do mięsa dodaje się też dynie lub dżusai. Jako przyprawę do Manti używa się octu. Danie w Kirgistanie można znaleźć na każdym rogu.
-
Samsa
Pieczone ciasto, z różnorodnymi nadzieniami, przede wszystkim z mięsem. Samsa jest jedną z najbardziej lubianych potraw kirgiskich. W miastach i dużych wioskach samsa jest popularną opcją ulicznego jedzenia. Tradycyjnie samsa piecze się w tandoorze - glinianym piecu, ale w miastach raczej rzadko można go znaleźć, dlatego samse gotuje się w zwykłych piecach i ma ona trójkątny kształt. Często oprócz mięsa dodaje się dynie i ziemniaki jako nadzienia.
-
Kurut
Sfermentowany produkt mleczny w postaci małych suszonych kulek, rodzaj sera środkowoazjatyckiego. Historia kurutu głęboko sięga koczowniczej starożytności ludów tiurskich. Robienie kurutu było jednym z niewielu sposobów na zaopatrzenie długoterminowe. Kuruty są godne uwagi właśnie dlatego, że można je przechowywać dosłownie przez lata. Smak jest wędzony, kwaśny a czasem słodki.
-
Chuchuk
To środkowoazjatycka kiełbasa zrobiona z mięsa końskiego. W celu jej wytworzenia cały kawałek mięsa końskiego z kosztownej części konia, bogatej w tłuszcz, wraz z solą i przyprawami wkłada się do jelita. Chuchuk stosuje się w postaci suszonej, gotowanej lub wędzonej. Jest uważany za przysmak i jest bardzo ceniony.
-
Lepioszki
Lepioszki to kirgiski chleb narodowy zapiekany w tandoorze o płaskim i okrągłym kształcie. Placki mają wiele odmian. Lepioszki z różnymi dodatkami mają swoje osobne nazwy: patyr-nan, tokoch, may-tokoch, itp. pieczone są z cebulą, makiem, sezamem i można by tu wymieniać w nieskończoność, ale jedno pozostaje pewne- każdy znajdzie swój ulubiony smak.
-
Borsoki
Borsoki to ulubiony mini bułeczki na święta. To małe kawałki ciasta drożdżowego smażone na oleju. Borsoki są kochane ze względu na ich smak (mogą być zarówno słone, jak i słodkie), a także dlatego, że Borsoki nie mogą się zepsuć przez bardzo długi czas.
-
Kattama
Jest to chleb zrobiony z ciasta drożdżowego, zapiekany na patelni z dużą ilością masła lub kaimaka - kwaśnej śmietany. Często kattama faszeruje się nadzieniem cebulowym, co może nie brzmi zbyt zachęcająco, ale zadziwia w smaku.
-
Kymys
Tradycyjny kirgiski napój wytwarzany z mleka klaczy poprzez dokładne ubicie. Kymys jest przygotowywany tylko od maja do września, kiedy klacze karmią swoje potomstwo i można je doić. Kymys ma działanie tonizujące, a jednocześnie jest lekko alkoholowy.
-
Maksym
Maksym to kirgiski napój narodowy wytwarzany ze zbóż: jęczmienia, prosa, pszenicy i kukurydzy o kwaśnym nietypowym smaku.
-
Ayran
Ayran to fermentowany produkt mleczny dystrybuowany w Azji Środkowej. Jest to gęsta mieszanka przypominająca w smaku jogurt.
-
Bozo
Niskoalkoholowy kirgiski napój narodowy wytwarzany z przenicy i prosa z dodatkiem drożdży.