Bardzo często słyszymy pytanie: „Co można zobaczyć na Białorusi?”. Niektórzy (nie Białorusini) zaczynają wtedy wymieniać miejsca takie jak zamek w Mirze, Biała Wieża, zamek w Nieświeżu, sobór Świętej Zofii czy Cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie – czyli krótko mówiąc, wszystko to co pojawia się na każdej typowej trasie turystycznej. Jednak istnieją miejsca o podobnej wartości historycznej, które pasują tylko do niektórych planów zwiedzania.
Przedstawiamy top 5 zabytków białoruskiej architektury, które choć godne uwagi to jednak są znane tylko niektórym podróżnikom.
Bazylika katedralna św. Franciszka Ksawerego w Grodnie (1678-1705)
Poświęcenie kościoła nastąpiło w 1705 roku w obecności cara Piotra I oraz króla Augusta II Mocnego. Świątynia stała się farą już siedemdziesiąt pięć lat później, a budynki będące jej własnością zajmowały całą dzielnicę w centralnej części miasta. W skład zabudowań kościelnych wchodziły: kolegium, apteka (obecnie uznawana za najstarszą na Białorusi), a także biblioteka. Wysokość kościoła wynosi 50 metrów. Na jednej z wież zachowały się najstarsze aktywne zegary w Europie. Zabytek ten pokazuje bogactwo białoruskiej architektury.
Pałac Sapiehów w Różanie (I połowa XVIII wieku)
Białoruskie zabytki wyróżniają się specyficzną konstrukcją, a pałac Sapiehów w Różanie nie stanowi żadnego wyjątku od tej reguły. Budynek ma wyraźny, symetryczny kształt. Zamknięta przestrzeń głównego dworu (o powierzchni około 1,5 hektara) jest zarezerwowana dla głównego dworu.
Główna brama wejściowa przypomina prawdziwy łuk triumfalny z centralnym przejściem oraz dwiema nawami bocznymi. Jej dolna część wygląda bardzo oryginalnie, prezentuje bowiem rustykalny styl przyozdobiony girlandami oraz kartuszem. Natomiast dekoracje na górze wyrzeźbiono z barwionego dębu.
Drewno służy także do dekoracji ażurowej arkady umiejscowionej pomiędzy budynkami pałacowymi. Pomimo faktu, że różański pałac został poważnie uszkodzony podczas pierwszej wojny światowej (spłonął oraz uległ częściowemu zawaleniu), to jednak udało się przywrócić go do stanu świetności, a kultowe budynki wyglądają dziś po prostu świetnie.
Świątynie obronne w Synkowiczach i Murowance
Białoruska wieś Synkowicze jest znana przede wszystkim z tego, że to właśnie tam znajduje się najstarsza świątynia obronna budowana pod koniec XV i na początku XVI wieku. Cechami charakterystycznymi tego zabytku są masywne mury, wieże oraz komnaty z otworami strzelniczymi. Sklepienie świątyni jest nieco wydłużone przez co przypomina ona prostokąt.
A w Murowance (region szczuczyński) zachował się znakomity zabytek białoruskiej architektury z XVI – Cerkiew Narodzenia Matki Bożej. Prawdopodobnie zbudowano go pomiędzy 1516 a 1542 rokiem.
Zamek w Lidzie (1323-1325)
Niszczycielskie wojny sprawiły, że architektura istniejąca po dziś dzień w Lidzie nie przetrwała w pełnym blasku dawnej chwały. Tak naprawdę oprócz samego Zamku zachowały się tylko dwa monumentalne zabytki:
- dawny kościół farny z 1770 r. (okres dojrzałego baroku)
- dawny kościół pijarów pod wezwaniem świętego Józefa z lat 1797–1825
Zamek w Lidzie został budowano w latach 1323-1325 za panowania księcia Giedymina. Przez kilka stuleci cieszył się opinią potężnej cytadeli.
Twierdzę położoną na wzgórzu nasypowym wysokości 5-6 metrów, otoczono fosą wypełnioną wodą. Budynek swoim kształtem przypomina kwadrat, a zajmuje 0,6 hektara. Grubość ścian u podstawy wynosi około dwóch metrów, natomiast ich szerokość dociera nawet do dwunastu.
Pałac Pusłowskich w Kosowie (1838 rok)
Pałac Pusłowskich powstał w 1838 roku na zachodnich obrzeżach Kosowa, jako dom wiejski otoczony dużym parkiem.
Luksusowa budowla szczyci się zdobiącymi go wieżami fortecznymi oraz gotyckimi wieżyczkami. Pałacowa architektura prezentuje rozwiązania typowe dla romantycznego okresu połowy XIX wieku.
Wystrój fasady odzwierciedla wyraźną inspirację stylami poprzednich wieków. Szczególną uwagę przykuwają tu blanki wież, łukowate okna i drzwi, szczeliny w ścianach przypominające luki, a także gzymsy.
Podczas II Wojny Światowej pałac spłonął (w 1943 roku podpalili go partyzanci), nie zmienia to jednak faktu, że nadal imponuje osobom, które go odwiedzają, a elementy dekoracyjne przypominają o jego wartości i znaczeniu. Dzisiaj trwają tam także prace renowacyjne.
